نقشه‌برداری رقومی شاخص کیفیت خاک (مطالعه موردی: قروه، استان کردستان)

Authors

  • لیلا رسولی گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه کردستان
Abstract:

سابقه و هدف: کیفیت خاک یکی از خصوصیات بسیار مهم خاک بوده که بررسی تغییرات مکانی آن، جهت مدیریت و تخریب خاک مهم می‌باشد. رویکرد کمی کردن کیفیت خاک با استفاده از شاخص‌های کیفیت، جهت فهم بهتر اکوسیستم‌های خاک به طور گسترده‌ای به‌کار برده شده است. شاخص کیفیت خاک از طریق اندازه‌گیری یکسری خصوصیات خاک محاسبه می‌شود که اندازه‌گیری این خصوصیات گران و زمان‌بر می‌باشد که یکی از راه‌ها جهت این کاهش هزینه و زمان، استفاده از تکنیک نقشه‌برداری رقومی خاک است که می‌تواند خصوصیات خاک را با استفاده از داده‌های کمکی و مدل‌های داده‌کاوی به صورت رقومی پیش‌بینی کند. هدف از این تحقیق استفاده از مدل جنگل تصادفی و داده‌های کمکی برای نقشه‌برداری شاخص کیفیت خاک می‌باشد. مواد و روش‌ها: بر اساس نقشه ژئومورفولوژی، 17 پروفیل خاک و 105 نمونه اوگر از عمق 20-0 سانتی‌متری در منطقه قروه استان کردستان (با وسعت 6500 هکتار) برداشت شد و بافت خاک، کربن آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی، هدایت الکتریکی، اسیدیته، کربنات کلسیم معادل، ازت کل، فسفر در دسترس، شدت تنفس میکروبی، نسبت جذب سطحی سدیم (SAR)، جرم مخصوص ظاهری و درصد سنگریزه اندازه‌گیری و محاسبه شدند و سپس شاخص کیفیت وزنی تجمعی خاک محاسبه شد. متغیرهای محیطی در این پژوهش نقشه ژئومورفولوژی، پارامترهای سرزمین و داده‌های تصویر +ETM بودند. نقشه ژئومورفولوژی بر اساس روش زینک تهیه شد. پارامترهای سرزمین ( شامل 10 پارامتر)، شاخص تعدیل شده خاک (SAVI)، شاخص روشنایی (BI) و شاخص گیاهی نرمال شده (NDVI) به ترتیب با استفاده از نرم‌افزار SAGA و ArcGIS10.3 محاسبه و استخراج گردید. جهت ارتباط بین شاخص کیفیت خاک و متغیرهای کمکی از مدل جنگل تصادفی استفاده شد و با استفاده از روش اعتبارسنجی دوجانبه و پارامترهای آماری شامل ضریب تبیین، میانگین خطا و میانگین ریشه مربعات خطا مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته‌ها: بر اساس آنالیز واریانس مشترک (سهم هر ویژگی) جرم مخصوص ظاهری خاک، شن، ظرفیت تبادل کاتیونی و رس دارای بیشترین وزن (1/0 ≥) و سنگریزه و SAR دارای کمترین وزن (05/0 ≤) در میان ویژگی‌های کیفیت خاک بودند. برای پیش‌بینی شاخص کیفیت خاک، متغیرهای کمکی شامل شیب، شاخص SAVI، شاخص خیسی، شاخص MrVBF، فاکتور LS، ارتفاع، شاخص NDVI و نقشه ژئومورفولوژی مهم‌ترین بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که مدل جنگل تصادفی با 65/0، 042/0 و 062/ به ترتیب0برای ضریب تبیین، میانگین خطا و میانگین ریشه مربعات خطا دارای دقت نسبتا مناسب برای پیش‌بینی شاخص کیفیت خاک بودند. شاخص کیفیت خاک در محدوه بین 65/0 -3/0 قرار داشت و میانگین مقادیر آن در واحدهای ژئومورفولوژی (مناطق مرتفع شمال، شمال‌غربی و شمال‌شرقی) با شیب زیاد و عمق کم خاک (Mo131، Mo141 و Hi231) کمترین و در واحدهای با شیب کم و عمق زیاد خاک (Pi111،Pi311، Pi322،Pi211 و Pi312) بیشترین بود که از لحاظ آماری هم این اختلافات معنی‌داری می‌باشند. نتیجه‌گیری: در پژوهش حاضر از مدل جنگل تصادفی جهت بررسی تغییرات مکانی شاخص کیفیت خاک در منطقه قروه استان کردستان استفاده شد. شرایط ژئومورفولوژیک منطقه مطالعاتی بسیاری از خصوصیات خاک و متعاقبا شاخص کیفیت خاک را در منطقه تاثیر قرار داده است. مدل جنگل تصادفی برآورد نسبتا دقیقی از شاخص کیفیت خاک داشت. لذا پیشنهاد می‌گردد جهت نقشه‌برداری خصوصیات خاک از تکنیک‌های پدومتری (همچون جنگل تصادفی) و داده‌های کمکی از قبیل نقشه ژئومورفولوژی، اجزاء سرزمین و تصاویر ماهواره‌ای استفاده شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نقشه برداری رقومی شاخص تناسب اراضی گندم دیم (مطالعه موردی: قروه، استان کردستان)

ارزیابی تناسب اراضی برای افزایش تولید و برنامه­ریزی یک سیستم کشاورزی پایدار ضروری است. گندم یکی از مهمترین محصولات استراتژیک می­باشد که نقشه تناسب اراضی می­تواند مناسب­ترین واحد اراضی را برای کشت آن مشخص کند. هدف از این پژوهش نقشه­برداری رقومی شاخص تناسب اراضی برای گندم دیم می­باشد. بدین منظور در منطقه­ای به وسعت 6500 هکتار در استان کردستان ابتدا نقشه اجزاء واحد اراضی به روش فیزیوگرافی ...

full text

نقشه‌برداری رقومی فرسایش‌پذیری خاک (مطالعه موردی: دهگلان، استان کردستان)

سابقه و هدف: فرسایش‌پذیری خاک یکی از خصوصیات بسیار مهم خاک می‌باشد که بررسی تغییرات مکانی آن، جهت مدیریت زراعی، تخریب اراضی و مطالعات زیست محیطی حائز اهمیت می‌باشد. بنابراین اطلاع از تغییر‌پذیری مکانی فرسایش‌پذیری خاک نقش مهمی در مدل‌سازی فرسایش آبی دارد. بررسی تغییرات فرسایش‌پذیری خاک به شیوه‌های مرسوم گران و زمان‌بر است . لذا یکی از راه‌های حل این چالش استفاده از نقشه‌برداری رقومی خاک است که ...

full text

پیش بینی رقومی مکانی عملکرد گندم دیم (مطالعه موردی: حوضه آبخیز بدر، شهرستان قروه، استان کردستان)

گندم یکی از غلات کلیدی است که منبع تغذیه برای میلیون­ها نفر از مردم جهان را فراهم می­کند. با توجه به جمعیت رو به افزایش کشور و نیاز روز افزون به این محصول استراتژیک، در تحقیق حاضر، عوامل مؤثر بر عملکرد گندم دیم به ترتیب اهمیت و کارایی روش­های مختلف برآورد تغییرات مکانی این عملکرد مورد بررسی قرار گرفت و نقشه تغییرات مکانی آن ترسیم شد. تعداد 125 عملکرد اندازه­گیری­شده در حوضه آبخیز بدر شهرستان قر...

full text

پهنه بندی خطر شور و سدیمی خاک با استفاده از کریجینگ شاخص در قروه استان کردستان

درچنددههاخیراستفادهازروش­هایزمینآماربراینقشه برداریشوریو سدیمی خاکوبررسیتغییراتآنتوسعهپیداکردهاست .هدف از این پژوهش استفاده از روشکریجینگ شاخص برایتهیه نقشه­هایاحتمال شوری و سدیمیخاک بود. بدین منظور، در 178 نقطه از منطقه مورد مطالعه تعداد 356 نمونه خاک از دو عمق 30-0 و 60-30 سانتی­متری خاک­های منطقه قروه استان کردستان به روش هایپرکیوب برداشت شد و خصوصیات هدایت الکتریکی، pH، سدیم، کلسیم، منیزیم ...

full text

بررسی اثرهای پخش سیلاب در تغییرات پوشش گیاهی (مطالعه موردی: حوزه میهم قروه استان کردستان)

 طرح­های پخش سیلاب با اهداف مختلفی اجرا می­شوند که یکی از آنها افزایش پوشش گیاهیست. پخش سیلاب باعث افزایش رطوبت خاک و در نتیجه افزایش علوفه تولیدی می‌شود. هدف از این مطالعه ارزیابی اثرهای پخش سیلاب در تغییرات کمی پوشش گیاهی می­باشد. این بررسی در آبخوان میهم قروه انجام شد. با توجه به اینکه در هر بار بارندگی منجر به ایجاد سیلاب، 6 عرصه آبگیری شده و در 2 عرصه مجاور آبگیری صورت نمی‌گیرد، بنابراین 6...

full text

برآورد هدر رفت خاک ناشی از برداشت محصول سیب‌زمینی در دشت قروه و دهگلان، استان کردستان

فرسایش خاک یکی از مخاطراتی است که به طور تدریجی با اثرات محلی و برون‌محلی خود، باعث افت کیفیت خاک، تخریب اراضی، آلودگی آب‌های سطحی، کاهش ظرفیت مخازن سدها و در نهایت تهدید امنیت غذایی بشر می‌شود. در مقایسه با انواع مختلف فرسایش، هدررفت خاک ناشی از محصولات کشاورزی کم‌تر مورد توجه محققان قرار گرفته است. بدین ترتیب هدف از این مطالعه برآورد هدررفت خاک ناشی از برداشت محصول سیب‌زمینی در دشت قروه و دهگ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 10  issue 1

pages  101- 118

publication date 2020-05-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023